De formele afschaffing van slavernij in 1863 betekende niet het einde van de koloniale invloed op Nederlandse instituties. Integendeel – de gevolgen van het koloniale verleden werken tot op de dag van vandaag door in kennisstructuren, wetenschappelijk onderwijs en gezondheidszorg. Ook global health is geen neutrale discipline: het is mede gevormd binnen en door koloniale verhoudingen.
In het herdenkingsjaar 2023 werden excuses uitgesproken door overheden, steden en instellingen. Tegelijk ontstond er ruimte voor nieuwe onderzoeken naar de rol van Nederlandse universiteiten, medische faculteiten en kennisinstellingen in het koloniale project. Daarbij komt steeds vaker de vraag op tafel: hoe gaan we verder, voorbij erkenning? Wat betekent het om verantwoordelijkheid te nemen voor structurele ongelijkheid die zijn wortels heeft in het koloniale verleden?
Op deze pagina vind je het verslag van het symposium Koloniaal verleden en Global Health onder Nederlandse kennisinstellingen (23 april 2025), opnames van de lezingen en een selectie aan boeken en publicaties die helpen om het koloniale verleden van Nederlandse kennisinstellingen en de doorwerking daarvan in global health beter te begrijpen en bevragen.
Symposium | Koloniaal verleden en Global Health onder Nederlandse kennisinstellingen
Om deze vragen gezamenlijk te verkennen, organiseerden de Universiteit Utrecht en het Kenniscentrum Global Health op 23 april 2025 het symposium Koloniaal verleden en Global Health onder Nederlandse kennisinstellingen. In het Academiegebouw in Utrecht kwamen onderzoekers, studenten, professionals en beleidsmakers samen om kennis te delen, netwerken te versterken en toekomstgericht te denken over de rol van global health in het verwerken van koloniale erfenissen.
De dag had drie doelen:
-
Een overzicht bieden van lopend onderzoek naar koloniale betrokkenheid van kennisinstellingen in Nederland
-
Onderzoekers en onderzoeksgroepen met elkaar verbinden
-
Gezamenlijk nadenken over de prioriteiten voor toekomstig onderzoek, onderwijs en samenwerking – ook in het licht van rechtvaardigheid en herstel
Benieuwd naar de belangrijkste inzichten en vragen die tijdens het symposium naar voren kwamen? Het verslag biedt een inhoudelijke terugblik op de lezingen en discussies, inclusief citaten, reflecties en gedeelde uitdagingen voor toekomstig onderzoek en samenwerking.
Aanbevolen boeken & publicaties
De onderstaande selectie aan boeken, artikelen en rapporten biedt verdieping voor wie de thema’s van het symposium verder wil onderzoeken. Ze belichten zowel historische analyses als actuele reflecties op koloniale nalatenschap, wetenschap en mondiale gezondheid.
Slavery & the Dutch State, Dutch Colonial Slavery and Its Afterlives
Esther Captain, Rose Mary Allen, Matthias van Rossum, Urwin Vyent
Sporen van de slavernij in Leiden
Gert Oostindie, Karwan Fatah-Black
Slavernij en de stad Utrecht
Nancy Jouwe, Matthijs Kuipers, Remco Raben
Sol iustitiae setting? The Utrecht Law School and its Relations to Slavery
Michael Milo, Julie Fraser, Brianne McGonigle Leyh, E.G.D. van Dongen
Verlangen naar verbetering, 375 jaar academische geneeskunde in Utrecht
Annemieke Klein
Het koloniale verleden van Rotterdam
Gert Oostindie, Liane van der Linden, Henk den Heijer, Pauline van Roosmalen, Esther Captain, Isabelle Boon, Tom van den Berge, Francio Guadeloupe, Paul van de Laar, Alexandra van Dongen, Gerhard de Kok
De slavernij in Oost en West
Pepijn Brandon, Guno Jones, Matthias van Rossum, Nancy Jouwe
Het koloniale en slavernijverleden van Den Haag
Esther Captain, Gert Oostindie, Valika Smeulders
The Future of the Dutch Colonial Past
Emma van Bijnen, Pepijn Brandon, Karwan Fatah-Black, Imara Limon, Wayne Modest, Margriet Schavemaker
Explorative report on the colonial and slavery history of Leiden University
Ligia Giay, Sjoerd Ramackers, Emma Sow, Alicia Schrikker, Ariadne Schmidt
Utrecht University and Colonial Knowledge
Henk van Rinsum
Europe and the People Without History
Eric Wolf
The Foreign Gaze, Essays on Global Health
Seye Abimbola
Navigating after the commemorative year
State and slavery and the Knowledge Agenda 2025 – 2035
Keynote lecture by Dr Esther Captain (KITLV Leiden)
Accountability
Context and content of the advisory report on Utrecht University and slavery
By Prof.dr Leen Dorsman (Utrecht University)
The colonial university
Wageningen University between the Netherlands, Suriname and Indonesia, 1876 – 2020
By Dr Larissa Schulte Nordholt (Wageningen University)
Utrecht University, Colony and the Cape
Extracting, accumulating, controlling, and circulating knowledge through the Via Sacra
By Dr Henk van Rinsum (Utrecht Universiteit)
Rabin, a Dayak from Sintang (Kalimantan), and other colonial human remains in the university's collections
By Dr Fenneke Sysling (Leiden University)
Diagnosing the legacy of Utrecht Medical School in the Dutch colonies
Research plans
By Dr Gani Jaelani (UMC Utrecht)
